Objašnjenje u vezi sa primenom poreske stope PDV za promet dobara i usluga koji obveznik PDV vrši od 1. oktobra 2012. godine, kao i u vezi sa obračunavanjem i isplatom PDV nadoknade za promet poljoprivrednih i šumskih proizvoda, odnosno poljoprivrednih usluga koji poljoprivrednik vrši obvezniku PDV od 1. oktobra 2012. godine.

I. Ako je obveznik PDV primio avans za promet dobara, odnosno usluga zaključno sa 30. septembrom 2012. godine i po tom osnovu obračunao PDV po opštoj stopi PDV od 18% (s obzirom da se u momentu prijema avansa promet za koji je avans primio oporezuje po opštoj stopi PDV od 18%), a promet dobara, odnosno usluga (za koji je primio avans) vrši od 1. oktobra 2012. godine, dužan je da za predmetni promet dobara, odnosno usluga obračuna PDV po opštoj stopi PDV od 20% na ukupan iznos naknade za taj promet (bez PDV). U konačnom računu koji obveznik PDV izdaje za izvršeni promet dobara, odnosno usluga ukupan iznos naknade (bez PDV) umanjuje za iznos avansnih uplata (bez PDV), a iznos PDV koji je obračunat na ukupan iznos naknade po opštoj stopi PDV od 20% umanjuje za iznos PDV koji je obračunat po osnovu avansnih uplata po opštoj stopi PDV od 18%.

Pored toga, u slučaju kada obveznik PDV, u skladu sa odredbom člana 2a Pravilnika, nema obavezu da izda račun iz člana 42. stav 1. Zakona (za izvršeni promet dobara, odnosno usluga), već samo račun iz člana 42. stav 2. Zakona, promet dobara, odnosno usluga za koji je naplatio naknadu u celokupnom iznosu i po tom osnovu predao bonove, kartice i sl. oporezuje se po poreskoj stopi PDV koja se primenjuje u momentu prijema naknade po osnovu koje se predaju bonovi, kartice i sl.

Naime, odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 86/04 – ispravka, 61/05 i 61/07 – u daljem tekstu: Zakon) propisano je, da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.

Prema odredbama člana 16. tač. 1) i 2) Zakona, kod prometa dobara i usluga poreska obaveza nastaje danom kada se izvrši promet dobara i usluga ili naplata ako je naknada ili deo naknade naplaćen pre prometa dobara i usluga.

Opšta stopa PDV za oporezivi promet dobara i usluga ili uvoz dobara iznosi 18% (član 23. stav 1. Zakona).

Saglasno odredbi člana 15. stav 1. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dodatu vrednost („Službeni glasnik RS”, broj 93/12 – u daljem tekstu: Zakon o izmenama i dopunama Zakona), u članu 23. stav 1. procenat: „18%” zamenjuje se procentom: „20%”.

Odredbom člana 52. Zakona o izmenama i dopunama Zakona propisano je, da ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, a da će se primenjivati od 1. januara 2013. godine, osim odredaba člana 15, člana 26. stav 2. i člana 45, koje će se primenjivati od 1. oktobra 2012. godine, člana 32, koji će se primenjivati od 31. decembra 2012. godine, kao i odredaba ovog zakona koje sadrže ovlašćenja za donošenje podzakonskih akata, koje će se primenjivati od dana stupanja na snagu ovog zakona.

U skladu sa navedenim zakonskim odredbama, opšta stopa PDV za oporezivi promet dobara i usluga koji se vrši zaključno sa 30. septembrom 2012. godine iznosi 18%, a za oporezivi promet dobara i usluga koji se vrši od 1. oktobra 2012. godine opšta stopa PDV iznosi 20%.

Odredbom člana 42. stav 1. Zakona propisano je, da je obveznik dužan da izda račun ili drugi dokument koji služi kao račun (u daljem tekstu: račun) za svaki promet dobara i usluga drugim obveznicima.

Prema odredbi člana 42. stav 2. Zakona, obaveza izdavanja računa iz stava 1. ovog člana postoji i ako obveznik naplati naknadu ili deo naknade pre nego što je izvršen promet dobara i usluga (avansno plaćanje), s tim što se u konačnom računu odbijaju avansna plaćanja u kojima je sadržan PDV.

Saglasno odredbi člana 2a Pravilnika o određivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa i o računima kod kojih se mogu izostaviti pojedini podaci („Službeni glasnik RS”, br. 105/04, 140/04, 67/05 i 4/12 – u daljem tekstu: Pravilnik), obveznik PDV koji po osnovu primljene naknade u celokupnom iznosu za određena dobra i usluge preda bonove, kartice i sl, a kojima se plaća vrednost isporučenih dobara i primljenih usluga u momentu prometa, nema obavezu izdavanja računa iz člana 42. stav 1. Zakona.

Saglasno članu 2b Pravilnika, kada obveznik PDV u istom poreskom periodu primi avansnu uplatu i izvrši promet dobara i usluga za koji je primio avansnu uplatu, u tom slučaju nema obavezu izdavanja računa po osnovu primljene avansne uplate, već samo računa za izvršeni promet dobara i usluga.

Odredbama člana 12. stav 1. Pravilnika propisano je, da u slučaju avansnog plaćanja, obveznik koji prima avansnu uplatu izdaje račun koji sadrži sledeće podatke:
1) naziv, adresu i PIB obveznika - izdavaoca računa;
2) mesto i datum izdavanja i redni broj računa;
3) naziv, adresu i PIB obveznika - primaoca računa;
4) osnov za avansno plaćanje;
5) iznos avansne uplate;
6) poresku stopu koja se primenjuje - u slučaju oporezivog prometa;
7) iznos obračunatog PDV - u slučaju oporezivog prometa;
8) napomenu o poreskom oslobođenju - u slučaju prometa koji je oslobođen PDV prema članu 24. Zakona.

U konačnom računu, u kojem obveznik iskazuje ukupan iznos naknade za izvršen promet dobara i usluga, saglasno stavu 3. istog člana Pravilnika, ukupan iznos naknade umanjuje se za iznose avansnih uplata, a iznos PDV koji je obračunat na ukupan iznos naknade umanjuje se za iznose PDV koji je obračunat na iznose avansnih uplata.

U skladu sa navedenim zakonskim i podzakonskim odredbama, obveznik PDV koji od drugog obveznika PDV primi naknadu ili deo naknade (avans) pre izvršenog prometa dobara, odnosno usluga, dužan je da po tom osnovu obračuna PDV primenom stope PDV kojom se oporezuje promet tih dobara, odnosno usluga u momentu prijema avansa. Obveznik PDV koji primi avans za oporezivi promet dobara, odnosno usluga, dužan je da po tom osnovu izda račun u skladu sa odredbom člana 42. stav 2. Zakona (avansni račun), osim u slučaju kada u istom poreskom periodu u kojem je primio avans vrši i promet dobara, odnosno usluga za koji je taj avans primio. U konačnom računu koji obveznik PDV izdaje za izvršeni promet dobara, odnosno usluga, obveznik PDV obračunava PDV na ukupan iznos naknade (bez PDV) za izvršeni promet dobara, odnosno usluga primenom poreske stope PDV kojom se oporezuje predmetni promet dobara, odnosno usluga u momentu izvršenja prometa. Ukupan iznos naknade (bez PDV) za izvršen promet dobara, odnosno usluga umanjuje se za iznose avansnih uplata (bez PDV), a iznos PDV koji je obračunat po osnovu izvršenog prometa dobara, odnosno usluga umanjuje se za iznos PDV koji je obračunat po osnovu primljenih avansnih uplata. Izuzetno, obveznik PDV koji po osnovu primljene naknade u celokupnom iznosu za budući promet određenih dobara i usluga predaje bonove, kartice i sl, kojima se plaća vrednost tih dobara i usluga u momentu prometa, nema obavezu izdavanja konačnog računa za izvršeni promet predmetnih dobara, odnosno usluga, već se, u ovom slučaju, avansni račun ujedno smatra i konačnim.